×

#Kosmos – Tajemnice Kosmicznego Teleskopu Hubble’a #1

#Kosmos – Tajemnice Kosmicznego Teleskopu Hubble’a #1

Kosmiczny Teleskop Hubble’a (ang. Hubble Space Telescope, skrót HST) przez 32 lata pilnie pracował w przestrzeni kosmicznej. Zanim wypuszczono na orbitę Teleskop Jamesa Webba, o którym pisaliśmy w poprzednim artykule, uchodził za najznakomitszego obserwatora w historii.

n

Edwin Hubble — kim jest i co osiągnął?

https://www.biography.com/.image/t_share/MTc1ODIxMzg2MTI2NzMxMTI5/edwin-hubble-gettyimages-641155898.jpg

n

n

Amerykański astronom, Edwin Powell Hubble, urodził się w 1889, a zmarł w 1953 roku. Jego głównym obiektem zainteresowania były mgławice. Ustalił, że mgławice nie znajdują się w granicach naszych, znajomych galaktyk, lecz same stanowią swoje własne. Badania na ten temat okazały się tak interesujące, że uzyskał zatrudnienie w obserwatorium w Mount Wilson. W 1924 roku odkrył gwiazdy-olbrzymy, tak zwane cefeidy, co wpłynęło na zmianę poglądów dotyczących kosmosu.

nn

Hubble stworzył schemat powstania galaktyk. Najważniejszym odkryciem tego astronoma było obliczenie zależności pomiędzy galaktyką, a prędkością, z jaką owe galaktyki się od siebie oddalają – teraz znane jest to jako Prawo Hubble’a. Dowiódł tym samym, że Wszechświat stale się rozszerza, co okazało się najistotniejszym odkryciem w jego karierze, ponieważ było to dowodem na Wielki Wybuch. Do obserwatorium w Mount Wilson przyjechał w momencie ukończenia budowy teleskopu, który na jego cześć nazwano Teleskopem Hubble’a.

n

Najfantastyczniejsza maszyna tamtych lat – Teleskop Hubble’a

n

W 1946 roku Lyman Spitzer w swoim referacie zaczął rozważać zalety pozaziemskiego obserwatorium – na przykład lepsza rozdzielczość kątowa w odróżnieniu od naziemnych maszyn. Niedługo potem, bo od lat 60. NASA zaczęła prowadzić projekt Orbitalnych Obserwatoriów Astronomicznych, podczas którego na orbitę miał zostać wyniesiony Wielki Teleskop Kosmiczny. Niestety, nie pozyskano funduszy na planowany w 1979 roku start teleskopu, dlatego chcąc oszczędzić, zmniejszono orbitę jego lustra.

Teleskop Hubble’a, bo o nim mowa, został wystrzelony w kosmos 24 kwietnia 1990 i pierwotnie miał działać aż do 2040, kiedy miał wejść w fazę deorbitacji. Co ciekawe, przez cały czas jego działania naukowcy nie rozwiązali problemu jego bezpiecznego zejścia z powrotem na Ziemię. W skład teleskopu wchodziła aparatura badawcza, obejmująca dwie kamery rejestrujące obrazy na różnych długościach fal, spektrograf analizujący ciała niebieskie oraz interferometr służący do analizy pomiarów pozycji i jasności.

nn

Na tamte czasy Teleskop Hubble’a był najpotężniejszym i najdoskonalszym urządzeniem ludzkości.

n

Problemy słynnego Teleskopu Hubble’a

n

Już podczas uruchomienia urządzenia napotkano pierwszy problem. Rejestrowany obraz okazał się niewyraźny, co wynikało z błędu krzywizny lustra o wielkości… jednego mikrometra. Korygujący system został zamontowany podczas pierwszej misji serwisowej w 1993 roku. Kosmiczny Teleskop Hubble’a był jedynym teleskopem, który serwisowali astronauci. Po misji w 2002 roku HST nie mógł korzystać w pełni z dwóch głównych instrumentów badawczych i był zmuszony działać z ograniczonym polem widzenia. Było to związane z problemami z żyroskopami.

nn

W 2018 roku doszło natomiast do kolejnej poważnej awarii – jeden z trzech żyroskopów wykorzystywanych do kierowania teleskopu na obiekty astronomiczne przestał działać, przez co HST znalazł się w trybie awaryjnym i wstrzymano wszelkie obserwacje. Kłopoty udało się rozwiązać kilka miesięcy później w tym samym roku, jednak powróciły one w 2019. Od stycznia 2021 roku teleskop znowu wszedł w stan awaryjny. Pozostanie on jednak na zawsze w pamięci badaczy jako doskonała maszyna do odkrywania tajemnic kosmosu.

n

Autorka: Weronika Kasprzyk

n